Инкек-синкек ан пултăр
Ăшăтнăçем пĕтĕм çут çанталăк вăранать, чĕрĕлет. Ачасемпе çамрăксемшĕн чăтăмсăррăн кĕтнĕ хаваслă тапхăр _ самокатпа (электросамокатпа), велосипедпа, электровелосипедпа, скутерпа, мопедпа... ярăнмалли вăхăт _ çитрĕ. Урамсенче çак транспорт сасси-хĕвĕшĕвĕ ытларах та ытларах сисĕне пуçларĕ. Ача-пăчашăн транспортпа çỹресси _ виçесĕр пысăк савăнăç.
Шел, кирек епле савăнăçăн та тỹнтер енĕ пур. Çул-йĕр хăрушсăрлăхне пăхăнманнипе, çул çитменнисемпе сиксе тухакан инкек-синкек те юнашарах. Йăнăшасси ачасемпе çамрăксен те, водительсен те пулать. Çавăнпа икĕ енĕн те çулсем çинче çав тери асăрхануллă, яваплă пулмалла.
Самокат хуçисен çакна асра тытмалла:
- çул-йĕр çинчи паллăсене (дорожные знаки) тимлĕ пăхмалла, ятарлă паллăсене пăхăнса ярăнмалла;
- çул çине тухиччен самоката тĕрĕслемелле: тормоз, газ рычагĕ ĕçлени, аккумулятор çителĕклĕ заряд илни пирки ĕненмелле;
- самоката тĕрĕс тытса пымалла: урана çирĕп пусмалла, руле икĕ алăпа тытмалла, хăвăртлăха хуллен ỹстермелле, тормоз çине маларах тата майĕпен пусмалла;
- хăвăртлăха пысăк ỹстермелле мар (вăл сехетре 20_25 км, уйрăм вырăнта сехетре 15 км каймалла);
- велоçулпа пымалла; вăл пулмасан çуран çỹрекен çулпа, тротуарпа, автоçулăн хĕррипе сылтăм енче пымалла;
- самокат çине ỹсĕр пуçпа лармалла мар (алкоголь реакцине чакарать, ăна пула ỹкме тата ыттисемпе çапăнма пулать);
_ çул çинче питĕ тимлĕ пулмалла (телефонпа, наушникпа усă курмалла мар, пăрăнчăксенче тата маршрута улăштарнă чухне икĕ енне те пăхмалла, авариллĕ лару-тăрура çеç сасă сигналĕпе усă курмалла);
- пуçа _ шлем (аманасран сыхлать), çие çутатакан детальсем çыпăçтармалла (ытти водительсене асăрхама);
- çумăрта çула тухасран тытăнса тăмалла (çул шуçлаккипе тĕрĕс мар пыма-кĕрсе кайма пулать). Электровелосипедистсен çакна пăхăнмалла:
- çула тухиччен транспорта тĕрĕслемелле: электрокомпонент хатĕрĕсем, седло тĕрĕс вырнаçнă-и, газ ручки йĕркеллĕ ĕçлет-и;
- электровелосипедăн хыçал енĕнче куç кĕски пулмалла; çутă приборĕсенчен малта _ шурă, хыçалта хĕрлĕ хунарсем кирлĕ;
- тĕттĕм вăхăтра çутă приборĕсене çутмалла (ыттисем асăрхаччăр);
- транспорт тиевлĕ пулсан, ыттисене чăрмав ан кỹтĕр (тăршшĕпе те, сарлакăшĕпе те 0,5 метртан иртсе ан кайтăр);
- питĕ тимлĕ те асăрхануллă пымалла, çул-йĕр правилисемпе тĕрĕс усă курмалла.
Çỹлерехри правилăсемпе йĕркене кашниех пăхăнсан çул çинче инкек пулмĕ. Ашшĕ-амăшĕн, педагогсен ачасене çул-йĕр правилисем çинчен аса илтерсех тăмалла; вĕсене тăтăшах тимлĕхре тытмалла.
З.Свеклова.